Chelicerata (classification phylogénétique)
Cette page a pour objet de présenter un arbre phylogénétique des Chelicerata s.s. (Euchelicerata, Chélicérates), c'est-à-dire un cladogramme mettant en lumière les relations de parenté existant entre leurs différents groupes (ou taxa), telles que les dernières analyses reconnues les proposent. Ce n'est qu'une possibilité, et les principaux débats qui subsistent au sein de la communauté scientifique sont brièvement présentés ci-dessous, avant la bibliographie.
Arbre phylogénétique
    
Le cladogramme présenté ici ne possède qu'une valeur indicative. Il n'est pas forcément consensuel, et on peut toujours se référer à la bibliographie au bas de l'article.
Le symbole ▲ renvoie à la partie immédiatement supérieure de l'arbre phylogénétique du vivant. Le signe ► renvoie à la classification phylogénétique du groupe considéré. Tout nœud de l'arbre portant plus de deux branches montre une indétermination de la phylogénie interne du groupe considéré.
Les habitudes typographiques des botanistes et des zoologistes sont différentes. Ici, par commodité de lecture, et certains groupes actuels relevant des deux domaines traditionnels, les noms de taxons supérieurs au genre sont tous écrits en caractères droits, les noms de genres ou d'espèces en italiques.
À la suite d'un taxon, sa période d'apparition, quand elle est connue, peut être indiquée suivant la légende suivante : (Plé) : Pléistocène ; (Pli) : Pliocène ; (Mio) : Miocène ; (Oli) : Oligocène ; (Éoc) : Éocène ; (Pal) : Paléocène ; (Cré) : Crétacé ; (Jur) : Jurassique ; (Tri) : Trias ; (Per) : Permien ; (Car) : Carbonifère ; (Dév) : Dévonien ; (Sil) : Silurien ; (Ord) : Ordovicien ; (Camb) : Cambrien ; (Edi) : Édiacarien. Pour plus de précision si possible, (-) : inférieur ; (~) : moyen ; (+) : supérieur.
▲ └─o Chelicerata ├─o Xiphosura └─o ├─o Chasmataspida (éteint) └─o ├─o Eurypterida (éteint) └─o Arachnida ├─o Micrura │ ├─o Acari ► │ └─o │ ├─o Palpigradi │ └─o │ ├─? Haptopodida (éteint) │ ├─o │ │ ├─o Ricinulei │ │ └─o Trigonotarbida (éteint) │ └─o Tetrapulmonata │ ├─o Araneae ► │ └─o Pedipalpi │ ├─o Camarostomata │ │ ├─o Uropygi │ │ └─o Schizomida │ └─o Amblypygi └─o Dromopoda ├─? Scorpiones └─o ├─o Haplocnemata │ ├─o Solpugida ou Solifugae │ └─o Pseudoscorpiones └─o ├─? Architarbida (éteint) └─o Opiliones
▲ └─o Chelicerata ├─? Lemoneitidae (éteint) └─o ├─o Xiphosura │ ├─? Neolimulidae (éteint) │ ├─o Weinberginidae (éteint) │ └─o │ ├─o │ │ ├─o Bunodidae (éteint) │ │ └─o Limuloididae (éteint) │ └─o │ ├─o Pasternakevia (éteint) │ └─o │ ├─o Cyamocephalus (éteint) │ └─o │ ├─o Pseudoniscus (éteint) │ └─o │ ├─o Kasibelinurus (éteint) │ └─o Xiphosurida │ ├─o Bellinurina (éteint) │ │ ├─? Elleriidae (éteint) │ │ ├─o Bellinuridae (éteint) │ │ └─o │ │ ├─o Liomesaspidae (éteint) │ │ └─o Euproopidae (éteint) │ └─o Limulina │ ├─o Bellinuroopsis (éteint) │ └─o │ ├─o Rolfeiidae (éteint) │ └─o │ ├─o Paleolimuloidea (éteint) │ │ ├─o Paleolimulidae (éteint) │ │ └─o Moravuridae (éteint) │ └─o Limuloidea │ ├─o Valloisellidae (éteint) │ └─o │ ├─? Austrolimulidae (éteint) │ ├─? Heterolimulidae (éteint) │ └─o Limulidae │ ├─o Mesolimulinae (éteint) │ └─o Limulinae │ ├─o Tachypleini │ └─o Limulini └─o ├─o Chasmataspida (éteint) │ ├─o Chasmataspidae (éteint) │ └─o │ ├─o Diploaspididae (éteint) │ └─o Heteroaspididae (éteint) └─o ├─o Eurypterida (éteint) │ ├─o Stylonurina (éteint) │ │ ├─o Rhenopteroidea ou Rhenopteridae (éteint) │ │ └─o │ │ ├─o Stylonuroidea (éteint) │ │ │ ├─o Parastylonurus (éteint) │ │ │ └─o │ │ │ ├─o Stylonurella (éteint) │ │ │ └─o Stylonuridae (éteint) (paraphylétique) │ │ │ └─o Laurieipteridae (éteint) │ │ └─o │ │ ├─o Kokomopteroidea (éteint) │ │ │ ├─o Kokomopteridae (éteint) │ │ │ └─o Hardieopteridae (éteint) │ │ └─o Hibbertopteroidea (éteint) │ │ ├─o Drepanopteridae (éteint) │ │ └─o │ │ ├─o Hibbertopteridae (éteint) │ │ └─o Mycteropidae (éteint) │ └─o Eurypterina (éteint) │ ├─o Moselopterus (éteint) │ └─o Onychopterella (éteint) (paraphylétique) │ └─o │ ├─o Megalograptoidea (éteint) │ └─o │ ├─o Eurypteroidea (éteint) │ │ ├─o Dolichopteridae (éteint) │ │ └─o Eurypteridae (éteint) │ └─o │ ├─o Mixopteroidea (éteint) ou Carcinosomatidae (éteint) (paraphylétique) │ │ └─o │ │ ├─o Lanarkopteridae (éteint) │ │ └─o Mixopteridae (éteint) │ └─o │ ├─o Waeringopteroidea (éteint) │ └─o │ ├─o Adelophthalmoidea (éteint) │ └─o Pterygotoidea (éteint) │ ├─o Hughmilleria (éteint) │ └─o Pterygotidae (éteint) └─o Arachnida ├─o Micrura │ │ │ ├─o Acari ► │ └─o │ ├─o Palpigradi │ │ ├─? Paleokoenenia (éteint) │ │ ├─o Sternarthronidae (éteint) │ │ ├─o Prokoeneniidae │ │ └─o Eukoeneniidae │ └─o │ ├─? Haptopodida ou Plesiosironidae (éteint) │ ├─o │ │ ├─o Ricinulei │ │ │ ├─o Ricinoidoidea ou Ricinoididae │ │ │ └─o Curculioidoidea (éteint) │ │ │ ├─o Curculioididae (éteint) │ │ │ └─o Poliocheridae (éteint) │ │ └─o Trigonotarbida (éteint) │ │ ├─o Anthracomartidae (éteint) │ │ ├─o Anthracosironidae (éteint) │ │ ├─o Palaeocharinidae (éteint) │ │ ├─o Kreischeriidae (éteint) │ │ ├─o Trigonotarbidae (éteint) │ │ ├─o Lissomartidae (éteint) │ │ ├─o Trigonomartidae (éteint) │ │ └─o Eophrynidae (éteint) │ │ ├─o Areomartinae (éteint) │ │ └─o Eophryninae (éteint) │ └─o Tetrapulmonata │ ├─o Araneae ► │ └─o Pedipalpi │ ├─o Camarostomata │ │ ├─o Uropygi ou Thelyphonidae │ │ │ ├─o Hypoctoninae │ │ │ ├─o Mastigoproctinae │ │ │ ├─o Thelyphoninae │ │ │ └─o Typopeltinae │ │ └─o Schizomida │ │ ├─o Calcitronidae (éteint) │ │ ├─o Protoschizomidae │ │ └─o Hubbardiidae │ │ ├─o Hubbardiinae │ │ └─o Megaschizominae │ └─o Amblypygi │ ├─o Paracharontidae │ └─o Euamblypygi │ ├─o Charinidae │ └─o Neoamblypygi │ ├─o Charontidae │ └─o Phrynoidea │ ├─o Phrynichidae │ │ ├─o Damoninae │ │ └─o Phrynichinae │ └─o Phrynidae ou Tarantulidae │ ├─o Heterophryninae │ └─o Phryninae └─o Dromopoda ├─? Scorpiones │ ├─? Tiphoscorpionidae (éteint) │ ├─? Palaeobuthoidea (éteint) │ │ ├─? Titanoscorpio (éteint) │ │ └─o Palaeobuthidae (éteint) │ ├─o Protoscorpionina (éteint) │ │ ├─o Allopalaeophonidae (éteint) │ │ ├─? Acanthoscorpionoidea (éteint) │ │ │ ├─o Acanthoscorpionidae (éteint) │ │ │ └─o Stenoscorpionidae (éteint) │ │ ├─? Gigantoscorpionidae (éteint) │ │ ├─o Branchioscorpionoidea (éteint) │ │ │ ├─o Branchioscorpionidae (éteint) │ │ │ └─o Dolichophonidae (éteint) │ │ ├─o Palaeophonidae (éteint) │ │ └─o Palaeoscorpioidea (éteint) │ │ ├─o Hydroscorpiidae (éteint) │ │ └─o Palaeoscorpiidae (éteint) │ └─o │ ├─o Palaeoscorpiones (éteint) │ │ ├─o Proscorpioidea (éteint) │ │ │ ├─o Stoermeroscorpionidae (éteint) │ │ │ └─o │ │ │ ├─o Proscorpiidae (éteint) │ │ │ ├─o Labriscorpionidae (éteint) │ │ │ └─o Waeringoscorpionidae (éteint) │ │ └─o Archaeoctonoidea (éteint) │ │ ├─o Archaeoctonidae (éteint) │ │ ├─o Loboarchaeoctonidae (éteint) │ │ └─o Pseudobuthiscorpioidea (éteint) │ │ ├─o Pseudobuthiscorpiidae (éteint) │ │ └─o Waterstoniidae (éteint) │ └─o Scorpiones │ ├─? Cyclophthalmoidea (éteint) │ │ ├─o Cyclophthalmidae (éteint) │ │ └─o Microlabiidae (éteint) │ ├─o Mesoscorpionina (éteint) │ │ ├─o Isobuthoidea (éteint) │ │ │ ├─o Isobuthidae (éteint) │ │ │ ├─o Eobuthidae (éteint) │ │ │ ├─o Eoscorpiidae (éteint) │ │ │ ├─o Pareobuthidae (éteint) │ │ │ └─o Kronoscorpionidae (éteint) │ │ ├─o Paraisobuthoidea (éteint) │ │ │ ├─o Scoloposcorpionidae (éteint) │ │ │ ├─o Paraisobuthidae (éteint) │ │ │ └─o Telmatoscorpionidae (éteint) │ │ └─o Mesophonoidea (éteint) │ │ ├─o Mazoniidae (éteint) │ │ ├─o Mesophonidae (éteint) │ │ ├─o Liassoscorpionididae (éteint) │ │ ├─o Willsiscorpionidae (éteint) │ │ ├─o Heloscorpionidae (éteint) │ │ └─o Centromachidae (éteint) │ └─o Neoscorpionina │ ├─o Paleosterni (éteint) │ │ ├─? Spongiophonoidea (éteint) │ │ │ ├─o Praearcturidae (éteint) │ │ │ └─o Spongiophonidae (éteint) │ │ └─o Eoctonoidea (éteint) │ │ ├─o Eoctonidae (éteint) │ │ ├─o Buthiscorpiidae (éteint) │ │ ├─o Allobuthiscorpiidae (éteint) │ │ ├─o Anthracoscorpionidae (éteint) │ │ └─o Garnettiidae (éteint) │ └─o Orthosterni │ ├─? Archaeobuthidae (éteint) │ ├─? Palaeopisthacanthidae (éteint) │ ├─o Pseudochactidae │ ├─o Buthoidea │ │ ├─o Microcharmidae │ │ └─o Buthidae │ ├─o Chaeriloidea ou Chaerilidae │ └─o Iurida │ ├─o Palaeoeuscorpiidae (éteint) │ ├─o Chactoidea │ │ ├─o Euscorpiidae │ │ │ ├─o Euscorpiinae │ │ │ ├─o Megacorminae │ │ │ │ ├─o Magacormini │ │ │ │ └─o Chactopsini │ │ │ └─o Scorpiopinae │ │ │ ├─o Scorpiopini │ │ │ └─o Troglocormini │ │ └─o Chactidae │ │ ├─o Chactinae │ │ │ ├─o Chactini │ │ │ └─o Nullibrotheini │ │ ├─o Uroctoninae │ │ └─o Brotheinae │ │ ├─o Belisariini │ │ └─o Brotheini │ │ ├─o Brotheina │ │ └─o Neochactina │ └─o │ ├─o Vaejovoidea │ │ ├─o Vaejovidae │ │ └─o Superstitioniidae │ │ ├─o Typhlochactinae │ │ └─o Superstitioniinae │ └─o │ ├─o Iuroidea │ │ ├─o Iuridae │ │ └─o Caraboctonidae │ │ ├─o Caraboctoninae │ │ └─o Hadrurinae │ └─o Scorpionoidea │ ├─o Bothriuridae │ │ ├─o Lisposominae │ │ └─o Bothriurinae │ └─o │ ├─? Protoischnuridae (éteint) │ ├─o Hemiscorpiidae │ │ ├─o Hormurinae │ │ └─o │ │ ├─o Hemiscorpiidae │ │ └─o Heteroscorpioninae │ └─o Scorpionidae │ ├─o Diplocentrinae │ │ ├─o Nebini │ │ └─o Diplocentrini │ └─o │ ├─o Scorpioninae │ └─o Urodacinae └─o ├─o Haplocnemata │ ├─o Solpugida ou Solifugae │ │ ├─o Ammotrechidae │ │ │ ├─o Saronominae │ │ │ ├─o Ammotrechinae │ │ │ ├─o Mortolinae │ │ │ ├─o Oltacolinae │ │ │ └─o Nothopuginae │ │ ├─o Eremobatidae │ │ │ ├─o Eremobatinae │ │ │ └─o Therobatinae │ │ ├─o Karschiidae │ │ ├─o Melanoblossidae │ │ │ ├─o Dinorhaxinae │ │ │ └─o Melanoblossinae │ │ ├─o Mummuciidae │ │ ├─o Protosolpugidae (éteint) │ │ ├─o Rhagodidae │ │ ├─o Hexisopodidae │ │ ├─o Gylippidae │ │ ├─o Solpugidae │ │ │ ├─o Ferrandiinae │ │ │ └─o Solpuginae │ │ ├─o Galeodidae │ │ ├─o Ceromidae │ │ └─o Daesiidae │ │ ├─? Ammotrechelis │ │ ├─o Blossiinae │ │ ├─o Daesiinae │ │ ├─o Gluviinae │ │ ├─o Gluviopsinae │ │ ├─o Gnosippinae │ │ └─o Triditarsinae │ └─o Pseudoscorpionida │ ├─o Feaelloidea │ │ ├─o Feaellidae │ │ └─o Pseudogarypidae │ └─o │ ├─o Chthonioidea │ │ ├─o Chthoniidae │ │ ├─o Dracochelidae (éteint) │ │ ├─o Lechytiidae │ │ └─o Tridenchthoniidae │ └─o Iocheirata │ ├─o Hemictenata ou Neobisioidea │ │ ├─o Bochicidae │ │ ├─o Gymnobisiidae │ │ ├─o Ideoroncidae │ │ ├─o Neobisiidae │ │ ├─o Parahyidae │ │ ├─o Syarinidae │ │ └─o Hyidae │ │ ├─o Hyinae │ │ └─o Indohyinae │ └─o Panctenata │ ├─o Elassommatina │ │ ├─o Sternophoroidea ou Sternophoridae │ │ └─o Cheliferoidea │ │ ├─o Atemnidae │ │ ├─o Cheliferidae │ │ ├─o Chernetidae │ │ └─o Withiidae │ └─o Mestommatina │ ├─o Olpioidea │ │ ├─o Menthidae │ │ └─o Olpiidae │ └─o Garypoidea │ ├─o Cheiridiidae │ ├─o Garypidae │ ├─o Geogarypidae │ ├─o Larcidae │ └─o Pseudochiridiidae └─o ├─? Architarbida (éteint) │ ├─o Architarbidae (éteint) │ ├─o Opiliotarbidae (éteint) │ └─o Heterotarbidae (éteint) └─o Opiliones ├─o Cyphophthalmi │ ├─o Temperophthalmi ou Sironoidea │ │ ├─o Pettalidae │ │ ├─o Sironidae │ │ └─o Troglosironidae │ └─o Tropicophthalmi │ ├─o Stylocellidae │ └─o Ogoveoidea │ ├─o Ogoveidae │ └─o Neogoveidae └─o Phalangida ├─o Eupnoi │ ├─o Caddidae │ │ ├─o Caddinae │ │ └─o Acropsopilioninae │ └─o Phalangioidea │ ├─o Monoscutidae │ │ ├─o Megalopsalidinae │ │ └─o Monoscutinae │ ├─o Neopilionidae │ │ ├─o Neopilioninae │ │ ├─o Ballarrinae │ │ └─o Enantiobuninae │ ├─o Sclerosomatidae │ │ ├─o Gagrellinae │ │ ├─o Gyantinae │ │ ├─o Leiobuninae │ │ └─o Sclerosomatinae │ ├─o Stygophalangiidae │ └─o Phalangiidae │ ├─o Dicranopalpinae │ ├─o Oligolophinae │ ├─o Opilioninae │ ├─o Phalangiinae │ └─o Platybuninae └─o Dyspnolaniatores ├─o Dyspnoi │ ├─o Ischyropsalidoidea │ │ ├─o Ceratolasmatidae │ │ ├─o Ischyropsalididae │ │ └─o Sabaconidae │ └─o Troguloidea │ ├─o Eotrogulidae (éteint) │ ├─o Trogulidae │ ├─o Dicranolasmatidae │ ├─o Nipponopsalididae │ ├─o Nemastomoididae (éteint) │ └─o Nemastomatidae └─o Laniatores ├─o Insidiatores ou Travunioidea │ ├─o Cladonychiidae │ ├─o Pentanychidae │ ├─o Synthetonychidae │ ├─o Travuniidae │ └─o Triaenonychidae └─o Grassatores ├─o Oncopodidae └─o Gonyleptoidea ├─o Gonyleptidae ├─o Phalangodidae ├─o Stygnidae ├─o Biantidae ├─o Agoristenidae ├─o Assamiidae ├─o Podoctidae ├─o Trionyxellidae └─o Cosmetidae
 Nephila inaurata (Araneae), ile de la Réunion Nephila inaurata (Araneae), ile de la Réunion
 Chaetopelma aegyptiaca (Araneae) Chaetopelma aegyptiaca (Araneae)
 Austracantha vittata (Araneae) Austracantha vittata (Araneae)
_org.jpg.webp) Araignée diadème (Araneus diadematus, Araneae) capturant une guêpe Araignée diadème (Araneus diadematus, Araneae) capturant une guêpe
 Toile d'Araneidae (Araneae) Toile d'Araneidae (Araneae)
 Androctonus mauritanicus (Scorpiones) Androctonus mauritanicus (Scorpiones)
 Nebo hierichonticus (Scorpiones) Nebo hierichonticus (Scorpiones)
 Hadrurus arizonensis (Scorpiones) Hadrurus arizonensis (Scorpiones)
 Opilion indéterminé Opilion indéterminé
 Opilion indéterminé Opilion indéterminé
 Phalangium opilio (Opiliones) Phalangium opilio (Opiliones)
 Galeodes sp. (Solifugae) Galeodes sp. (Solifugae)
.jpg.webp) Phrynus mexicanus (Amblypygi) Phrynus mexicanus (Amblypygi)
 Pseudoscorpion indéterminé Pseudoscorpion indéterminé
 Limulus sp. (Limulidae, Xiphosura) Limulus sp. (Limulidae, Xiphosura)
 Eurypterida Eurypterida
En savoir plus
    
    Sources bibliographiques de référence
    
- James C. Lamsdell, Simon J. Braddy et O. Erik Tetlie : « The systematics and phylogeny of the Stylonurina (Arthropoda: Chelicerata: Eurypterida) », Journal of Systematic Palaeontology, vol. 8, n°1, 2010, pp. 49–61
- O. Erik Tetlie : « Distribution and dispersal history of Eurypterida (Chelicerata) », Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, vol. 252, 2007, pp.557–574
Sources internet
    
Liens internes
    
- Arbre phylogénétique
- Chelicerata
- Le vivant (classification phylogénétique)
- Orientation bibliographique en zoologie (taxinomie)
- Photo-guide taxinomique du monde animal
- Répertoire général des ressources en zoologie
- Portail origine et évolution du vivant
- Portail de la zoologie

